BIJELA KUGA U CRNOJ GORI: U samo četiri opštine priraštaj pozitivan, a strategije nema
unsplash
Samo četiri opštine u Crnoj Gori imale su pozitivan prirodni priraštaj za devet mjeseci 2021. godine, dok po negativnom prednjače Nikšić i Pljevlja, gdje je više od 300 ljudi umrlo nego što je rođeno. Ako se pod hitno ne preduzmu mjere preti demografska katastrofa gde u gradu nema šta da se radi, a na selu nema ko, kaže profesor Miroslav Doderović.
Prema preliminarnim podacima Monstata koji su obrađeni u Mjesečnom statističkom pregledu za devet mjeseci 2021. godine, broj rođenih u odnosu na umrle veći je samo u Podgorici, Budvi, Rožajama i Tuzima.
Za prvih devet mjeseci na nivou države zabilježen je negativan prirodni priraštaj od minus 1.526, a bijela kuga je zabilježena u 20 opština, navodi za Sputnjik Doderović.
Crna Gora je prošlu godinu završila sa negativnim prirodnim priraštajem. Broj preminulih je za 196 veći od broja rođenih. To je prvi put, od Drugog svjetskog rata, od kada se vodi statistika za Crnu Goru, da je zabilježen negativan prirodni priraštaj. Prirodni priraštaj u Crnoj Gori na kraju septembra ove godine bio je čak minus 1.526, a bijela kuga je prisutna u 20 od 24 opštine, pokazali su početkom decembra prezentovani podaci Monstata.
„Svaki novi podatak Monstata o prirodnom kretanju stanovništva ponovo potvrđuje koliki je stepen demografske destrukcije i depresije, a mi to mirno posmatramo, kao da se ne događa tu u Crnoj Gori oko nas, nego u nekom nama dalekom svijetu”, kaže sagovornik Sputnjika.
On ukazuje da je stopa fertiliteta u Crnoj Gori godinama ispod takozvane zamjenske od 2,1. Ovaj broj je u Crnoj Gori, prema podacima Statističke kancelarije Evropske unije (EUROSTAT) posljednjih godina između 1,7 i 1,6.
PORAST ONLAJN PRIJETNJI I UZNEMIRAVANJA NOVINARA “Stiče se utisak da nigdje nijesu bezbjedni“
Sve je više četrdesetogodišnjaka koji nijesu u braku
„Kada je riječ o broju umrlih, najmanje brojke bile su tokom šezdesetih, sedamdesetih, osamdesetih i devedesetih godina prošlog vijeka i kretale su se u rasponu od tri do četiri hiljade umrlih na nivou godine. Međutim, posljednje dvije decenije raste broj umrlih. Tako je u prvoj deceniji 21. vijeka broj umrlih u prosjeku oko pet hiljada, da bi od 2010. do 2020. godine broj umrlih konstantno išao preko šest hiljada a 2020 iznosi 7293“, kaže Doderović.
On upozorava da je u Crnoj Gori sve manje mladih ljudi, kasno se stupa u brak i manje je brakova, prvo se dijete rađa u tridesetim godinama žene, a parovi su zadovoljni i sa jednim djetetom.
„Učestalost neplodnosti raste, a sve je više četrdesetogodišnjakinja bez djece. Postajemo nacija sa sve starijom populacijom. Slični ovim podacima su i podaci o tome da postoji i relativno visok stepen eskapizma, naročito kod muškog dijela populacije, koji se izražava u visokom konzumiranju alkohola, u pušenju, kao i u uzimanju droga. Nezvanično, je Crnu Goru u posljednje tri decenije napustilo oko 150.000 građana“, kaže Doderović.
Mladi se odvajaju od roditelja tek sa 32 godine
Ukazuje da su, između ostaloga, nezaposlenost, male plate a ogromne cijena stanova, razlog što se mladi u Crnoj Gori odvajaju od porodice tek sa 32 godine, najkasnije u Evropi.
„U Crnoj Gori nedostaje oko 30.000 stanova za porodice. Svaki sedmi par ima problem sa reproduktivnim zdravljem. Bez posla je oko 55.000 ljudi. U Crnoj Gori prosječna penzija iznosi 290 evra. Postajemo nacija sa sve starijom populacijom. Crnu Goru napušta biološki i radno produktivno stanovništvo, što u godinama koje su pred nama može dovesti do ‘demografske katastrofe’. Ne postoji osjećaj perspektive, nade da će sutra biti bolje. Jednom kad natalitet počne da opada, izuzetno je teško ubijediti porodice da imaju više beba“, upozorava Doderović.
Društvena i politička kriza, kovid kriza, loša administracija, loš zdravstveni sistem su okolnosti koje su doprinijele tome.
„Studija planova plodnosti odraslih u Evropi pokazala je da su ljudi u Nemačkoj, Francuskoj i Velikoj Britaniji koji su živjeli u oblastima najteže pogođenim kovidom-19 bili skloniji da odlože rađanje djece. I Crna Gora je dio te priče“, kaže profesor Doderović.
Ako se ovako nastavi, šta će tek biti 2050. godine
Prema projekcijama UN iz 2019, negativni demografski trendovi usloviće smanjenje broja stanovnika u Crnoj Gori, pa bi 2050. godine u njoj trebalo živjeti 589.000 stanovnika. To, približno, odgovara populaciji iz popisa 1981. godine. Do 2100. godine, prema ovim procjenama, Crna Gora će se vratiti na stanje iz 50-ih godina prošlog vijeka, na 454.000 stanovnika.
Ipak, kako kaže Doderović, u Crnoj Gori ta tema je marginalizovana, nema javne rasprave o načinima borbe protiv bele kuge i posledicama — u gradu nema šta da se radi, a u selu nema ko da radi.
„Umjesto bavljenja ovom savremenom pošasti, vlast je u javnosti forsirala marginalne teme od prije 100 godina, dok u međuvremenu Crna Gora lagano nestaje”, upozorava Doderović.
Crna Gora bez demografske strategije
Kasni se, ističe on, preko 30 godina i sa mjerama demografske rehabilitacije.
„Nedostatak tih mjera doveo je demografskog pražnjenja sjevernog i središnjeg regiona (izuzetak Podgorica) čak i prostora pojedinih opština primorskog regiona, npr. Ulcinja i Herceg Novog. Nije kasno da se preduzmu mjere da se popravi i poboljša postojeće stanje. Treba formirati institucije koje će se baviti demografskim politikama, treba izdvojiti značajna finansijska sredstva za demografsku rehabilitaciju“, predlaže naš sagovornik.
Problem se ne može riješiti useljavanjem, jer Crna Gora nema integracijske sposobnosti. Stanovništvo Crne Gore uz to je i izrazito neravnomjerno razmješteno, mahom u ili oko velikih gradova i uz obalu, zbog čega je nužno osmisliti modele usmjeravanja mladog gradskog i obrazovanog stanovništva prema ruralnim područjima. Gotovo trećina stanovništva danas živi u gradu Podgorici, ukazuje Doderović.
On dodaje da je Crna Gora kroz svoju istoriju imala ratove, iseljavanja, epidemije, bolesti, tradicionalno siromaštvo i pored toga konstituisala se kao održivi demografski sistem. Međutim, procesi 90-ih godina XX vijeka uticali su na to da se postojeća održivost demografskog sistema problematizuje i postaje neizvjesna.
Gotovo polovina zaposlenih u Podgorici
Skoro polovina od ukupnog broja zaposlenih na kraju oktobra radila je u Podgorici — 93.618, što je za oko 15.000 više nego u januaru ove godine. U ostatku Crne Gore zaposleno je 109.363 radnika.
Najveću prosječnu zaradu u Crnoj Gori imaju zaposleni u Tivtu — 633 evra i u Pljevljima 566 evra. U Podgorici zaposleni prosječno zarađuju 562 evra.
Prosječnu zaradu manju od 500 evra ima osam opština — Andrijevica, Bijelo Polje, Danilovgrad, Herceg Novi, Petnjica, Rožaje, Šavnik i Ulcinj. Najmanju prosječnu zaradu od 427 evra u Crnoj Gori imaju zaposleni u Ulcinju.
Možda vas zanima
Crna Gora
Polls
Loading ...
Ovan
21.3 - 20.4
Neočekivani splet okolnosti zahtevaće vanredne mere. Zastoj u pregovorima iziskuje primenu kompromisnog rešenja. Sada nije vreme da istrajavate na svojim zamislima, pokušajte da se prilagodite novonastaloj situaciji.
Slobodne Ovnove očekuje početak veze sa osobom koju poznaju preko posla. Bićete vrlo zainteresovani. Moguć je povratak bivše ljubavi. To će vas staviti u nedoumicu.
Variranje pritiska. Sada se aktiviraju sve vaše slabe tačke, pa je važno da budete oprezni. Ništa ne prepuštajte slučaju i konsultujte lekara za sve nedoumice.
Bik
21.4 - 21.5
Zahvaljujući vašim mudrim poslovnim potezima, vaša finansijska situacija drastično će se popraviti. Jako dobro umete da procenite situaciju, znate kada je pravo vreme da započnete poslovne pregovore, ali i kako da ih na pravi način vodite.
Bikovi koji su u braku mogu imati problem sa partnerom. Konfrontacija različitih stavova je neizbežna. Kako ne bi došlodo žešćih svađa, pokušajte da nađete meru u svojim stavovima.To može donekle smiriti situaciju.
Na polju zdravlja vas očekuju manji problemi sa probavom, stomak vam je osetljiv i moguće je da vam neće prijati baš sva hrana.
Blizanci
22.5 - 21.6
Jedan saradnik zadaje vam probleme u poslednje vreme. Imate lažne prijatelje koji su spremni da podriju vašu poziciju kod nadređenih. Sami ste toga svesni, ali za sada nemate priliku da reagujete. Ipak, kada za to dođe vreme, umećete da iskoristite svoje prednosti.
Posebno ljubavno namagnetisanje između vas i osobe koja nije slobodna predstavlja glavni izazov. Prosto se u vazduhu oseća privlačnost. Rado ćete se upustiti u tu avanturu, ali da li je to zadovoljavajuće za vas?!
Vreme je da više mislite na sebe i svoje zdravlje.
Rak
22.6 - 22.7
Ukoliko imate privatni biznis, pred vama je veliki napredak. Oprez s novim saradnicima, moguć je konflikt. Prećutite i kada biste rado odgovorili. Možda ima je potrebno vreme da se uklope.
Uživate naklonost planeta, pa ćete imati veoma buran i uzbudljiv period na ljubavnom planu. To će vam neobično prijati, željni ste dešavanja i promena. Ako ste zauzeti, očekujte burnu, strasnu vezu, sa dosta sukoba, bar dok se ne naviknete jedno na drugo.
Na polju zdravlja su mogući problemi sa disajnim putevima, sinusima, plućima, moguća je prehlada, grip.
Lav
23.7 - 22.8
Sadašnji aspekti mogu vam doneti konflikt interesa na poslu, kao i neočekivane prepreke u okviru poslovne komunikacije. Nemojte nametati svoje stavove onima koji se ne slažu sa vašim stavovima. Nekada ne trpite suprostavljanje.
Nalazite se pred izazovom da započnete tajnu vezu sa osobom koja nije slobodna. Sada vam ne treba ozbiljan odnos, već avantura. Uživaćete u njoj, morate prigrabiti svu lepotu ovog odnosa.
Kada je u pitanju zdravlje, tokom ove faze možete da budete skloni gojenju, pa je važno da povedete računa o ishrani.
Devica
23.8 - 22.9
Device koje planiraju da putuju i rade u inostranstvu čeka veliki uspeh i potpisivanje ugovora. Ipak, budite oprezni kada to činite. Moguć je previd, zbog kojeg kasnije trpite.
Stvari se konačno odvijaju u skladu sa vašim željama. Dolazi do sve većeg zbližavanja između vas i partnera. Počinjete zajedno da planirate.
Podsvesni strahovi. Mogući su i problemi sa grlom, upalama i infekcijama koje zahvataju grlo. Savetujte se sa lekarom, moguća je preporuka za uzimanje antibiotika, ali je možda bolje da pribegnete tolim napicima, septoletama.
Vaga
23.10 - 23.10
Ukoliko se bavite kreativnim poslom i komunikacijama, uspeh vam je zagarantovan. Umete da prikažete projekte i poslove na najbolji način, pa partneri uvek sagledaju onu pozitivniju stranu ugovora. Aspekti su vam naklonjeni, očekujte potpisivanje dugoročnog, sjajnog ugovora, koji će vas malo izvući iz finansijskih problema.
Nalazite se u iskušenju da pređete granicu prijateljstva jer već duže vreme osećate mnogo više od toga prema jednoj osobi. Vreme je da otvoreno porazgovarate i predočite joj šta zapravo osećate.
Imate probleme sa migrenom.
Škorpija
24.10 - 22.11
Ovaj dan donosi vam dobru komunikaciju sa poslovnim partnerima. Iskoristite odličnu poslovnu priliku. Umećete da je iskoristite na pravi način. Sledi finansijski uspeh.
Danas možete da upoznate svoju srodnu dušu preko prijatelja ili kolega sa posla. Već ste dugo sami i prija vam društvo pozitivne osobe. Vaš predlog za susret na jednom potpuno izolovanom mestu, biće prihvaćen sa oduševljenjem.
Očekuju vas problemi sa glavoboljom, nesvesticom, niskim pritiskom. Spremni ste za jednu detaljnu analizu, kako bi konačno rešili problem.
Strelac
23.11 - 21.12
Izuzetno ste zadovoljni svojom finansijskom situacijom. Danas vas očekuju uspešni pregovori, kao i razgovor sa nadređenima. Sada možete zahtevati određene beneficije, povlastice. Nikako ne propuštajte razgovor o povišici, jer je sada pravo vreme da reagujete. Kasnije vam se možda neće pružiti prilika.
Obnavljanje veze sa osobom iz prošlosti predstavlja dominantnu temu, moguća je dilema. Sada već znate u šta se upuštate!
Generalno ste malaksali, oslabljeni, mogući su i problemi zbog hroničnog umora. Proverite krvnu sliku.
Jarac
22.12 - 20.1
Nalazite se pred velikom odlukom, u pitanju je velika dilema između dve dobre opcije. Poslušajte svoju intuiciju. Privlače vas oba posla, ali se plašite da ne donesete pogrešnu odluku. Ukoliko ne znate šta da činite, posavetujte se sa starijom osobom koja ima više iskustva.
Jarčevi koji su u vezi, danas mogu doneti konačnu odluku o svojoj budućnosti i o svom budućem statusu. Nise baš sigurni, ali ste svesni da je vreme da se zadržite uz partnera.
Problemi sa nervnim sistemom su naglašeni, kao i sa cirkulacijom, nogama, stopalima, zglobovima, ali i sa srcem.
Vodolija
21.1 - 19.2
Preveliki broj obaveza danas može da vam zada ozbiljne probleme. Poštujte prioritete kako biste ispunili rok. Umete da se blokirate zbog tenzije, straha, da nećete na vreme završiti poslove. Obezbedite se tako što ćete jedan deo obaveza prepustiti drugom saradniku u koga imate poverenja.
Današnje iznenađenje sastoji se u prelasku granice prijateljstva sa osobom koju već duže vreme poznajete. Bićete zatečeni snagom emocija, ali ćete se pitati da li ste negde pogrešili, jer ako dođe do prekida, nema više ni prijateljstva.
Vrtoglavica.
Ribe
20.2 - 20.3
Ovaj dan donosi uspeh Ribama koje rade preko interneta i sarađuju sa inostranstvom. Potrudite se da precizno utvrdite uslove poslovanja da kasnije ne bi došlo do nesporazuma. Ne biste smeli ništa prepuštati slučaju, niti pristati na usmene dogovore i obećanja. neće biti ispunjena.
Između vas i partnera pojavilo se nepoverenje. Ne dopustite da se jaz među vama produbljuje. Ispravite situaciju na vreme.
Česta ukočenost vas prati kao i bolovi uleđima. Posavetujte se sa fizioterapeutom oko toga. Dobićete program vežbi koje ćete morati svakodnevno upražnjavati.
vremenska prognoza
Podgorica
Bijelo Polje
Budva
Nikšić
Žabljak
Herceg Novi
Tivat
Kotor
Cetinje
Ulcinj
